Gatunek drzewa wywodzący się ze wschodniej i
południowowschodniej Azji, od Korei Północnej poprzez Chiny do Nepalu,
północnych Indii, Tajlandii i Indonezji. Należy do rodziny meliowatych (miodlowatych) – Meliaceae,
gdzie jest gatunkiem o najbardziej na północ wysuniętym zasięgu i stąd jedynym, który można uprawiać poza
strefą subtropikalną. W skład tej rodziny wchodzą liczne gatunki drzew
słynących jako źródło cennego, aromatycznego drewna nazywanego mahoniem z
mahoniowcem właściwym (Swietenia mahogani) na czele.
Polska nazwa tej rośliny to cedrela chińska, choć bywa też
nazywana cedrem chińskim ze względu na podobieństwo zapachu drewna do aromatu
wydzielanego przez cedry lub drzewem warzywnym z uwagi na wartość konsumpcyjną.
Nazwę rodzaju – Toona wywodzi się od chińskich słów 'Xiang chun’ które znaczą
dosłownie tyle co 'drzewiaste warzywo’.
Roślina zwykle o wielu wyprostowanych pędach, rozrastająca
się poprzez odrosty korzeniowe. Z
pokroju może niekiedy być mylona z sumakiem bądź bożodrzewem. Tempo wzrostu w
młodości oraz po przycięciu szybkie, u większych okazów wolniejsze. Gatunek w
środowisku naturalnym dorasta do wysokości 20-25 m. Odmiana
Flamingo jest dużo mniejsza i osiąga w Europie zaledwie 8 m wysokości. Wzrost początkowo
wąski, pionowy ale z wiekiem korona staje się szersza, szeroko owalna.
Kora początkowo gładka, brązowo szara, z wiekiem złuszcza
się wąskimi pasmami, podwiniętymi na zewnątrz. Pędy są miedziano zielone i pokryte miękkimi włoskami. Liście złożone,
40-75 cm długie, ciemnozielone, podobne do sumaka. Kora i liście po uszkodzeniu
wydzielają nieprzyjemny zapach. Gatunek zakwita w gorące lata, wytwarzając na szczytach
pędów długie na 30-50 cm wiechy złożone z drobnych, białych kwiatów o dość
nieprzyjemnym zapachu. Owocem są zdrewniałe torebki zawierające po kilka oskrzydlonych nasion.
Odmiana Flamingo charakteryzuje się niezwykle oryginalnym
wiosennym wybarwieniem liści. Po wyjściu
z fazy pąka są one jaskrawo różowe. W ciągu lata stopniowo zielenieją
przechodząc przez blady róż i kremową biel. Ten wiosenny spektakl trwa kilka
tygodni. Jesienią przebarwiają się na żółto.
Owoce, kora i korzenia od dawna używane były jako surowiec w
tradycyjnej chińskiej medycynie. Współcześnie stwierdzono, że zawarte w niej
substancje czynne (głównie kwas galusowy) mogą powodować zaprogramowaną śmierć
(apoptozę) komórek rakowych, w tym raka prostaty, płuc i macicy. Ekstrakt z
liści polepsza także pamięć i usprawnia naukę.
Cedrela chińska uprawiana jest w Chinach jako warzywo
liściowe. Spożywane są młode pędy które smakują trochę jak nasza cebula. Cenne,
czerwone i twarde drewno używane bywa w meblarstwie i do wyrobu elektrycznych
gitar. Odmianę wyselekcjonowano w Australii ok. 1930.
Warunki uprawy: Gatunek toleruje prawie każdą glebę, bez względu na jej pH,
zasobność czy zasolenie ale pod warunkiem dobrego drenażu. Ukorzenione rośliny
wytrzymują dłuższe okresy suszy. W zimniejszych strefach lepsze jest sadzenie
wiosenne. Wybieramy stanowisko słoneczne lub półcieniste. Jak powiedziano
wcześniej rośliny wytwarzają odrosty korzeniowe, z których każdy wiosną pokryje
się pióropuszem różowych liści. Ich liczbę możemy zwiększyć przycinając
najstarsze pędy prawie przy ziemi wczesną wiosną.Rozmnaża się przez sadzonki zdrewniałe lub poprzez
oddzielenie ukorzenionych odrostów wczesną wiosną.
Mrozoodporność W większości źródeł
podaje się odporność na mróz do – 23 stopni C. Rośliny starsze, już zadomowione na danym
stanowisku są bardziej odporne. Nieliczne
doniesienia z kraju donoszą o braku uszkodzeń przy – 26 stopni C (Górny Śląsk)
ale też o przemarzaniu końcówek pędów nawet podczas łagodnych zim. Trzeba pamiętać o dużej żywotności tego
gatunku, wynikającej ze zdolności do wytwarzania odrostów korzeniowych. Myślę, że młodsze rośliny zawsze warto
zabezpieczyć agrowłókniną a podstawę pędów obsypać warstwą izolacyjną, np. liśćmi i igliwiem.
W sezonie 2015 oferujemy do sprzedaży rośliny wysokości 120-150 cm.
