Oczary – przewodnik dla kupujących

Oczary od zawsze intrygują i czarują zarówno swym nietypowym terminem kwitnienia (późna jesień, zima, przedwiośnie) jak i oryginalnymi w kształcie kwiatami, z czterema wstęgowatymi płatkami w pastelowych kolorach. Wśród coraz większej liczby dostępnych w handlu odmian istnieje duża zmienność pod względem zasadniczych cech ozdobnych, takich chociażby jak kolor i wielkość kwiatów, zapach, występowanie przebarwień jesiennych czy pokrój. Mam nadzieję, że poniższy opis ułatwi wybór tej odmiany, która spełni nasze oczekiwania.

Choć minęły już czasy kiedy na rynku niepodzielnie królowało kilka standardowych, klasycznych odmian to trzeba przyznać, że stanowią one dobry kompromis pomiędzy zasadniczymi cechami (obfitość kwitnienia, zapach, kolory jesienne) i z pewnością zadowolą mniej wymagających nabywców. Należą do nich tak znane odmiany jak żółte Pallida i Arnold Promise, pomarańczowa Jelena i czerwone Ruby Glow oraz Diane.

Na co zwracać uwagę przy zakupie roślin ?

Zdecydowana większość oferowanych w handlu roślin jest szczepiona na podkładkach H. virginiana stąd ich cena nie jest niska. Przy zakupie trzeba zwrócić uwagę na dobre szczepienie – brak niepokojących zgrubień i pęknięć czy dobre zrośnięcie się szczepu. Unikać należy roślin z wybijającymi od podkładki (poniżej szczepienia) pędami . Bezpieczniej jest kupować rośliny co najmniej dwuletnie.

O jakości świadczy też stopień rozkrzewienia. Jeden czy dwa główne pędy nie stworzą nam w krótkim czasie pełnego krzewu. Dobrej jakości sadzonki powinny być przycięte na etapie produkcji i w ten sposób dobrze rozgałęzione.

W sprzedaży detalicznej dominują rośliny doniczkowane. Przed zakupem warto wyjąć je z pojemnika i sprawdzić stopień ukorzenienia oraz zdrowotność korzeni, zwłaszcza w dolnej części pojemnika, narażonej na długotrwałe zalanie. Dla dwuletnich sadzonek wystarczający będzie pojemnik 3-litrowy, dla 3-letnich odpowiedni jest 5-litrowy, natomiast starsze (3-5 lat) wymagają już dla optymalnego rozwoju pojemników 10 litrowych. Przetrzymywanie roślin w zbyt małych doniczkach hamuje ich optymalny rozwój.

Pielęgnacja i wymagania oczarów

Nim zdecydujemy się na zakup tych ciekawych roślin warto zapoznać sie z ich wymaganiami, po to by dobrze czuły sie w naszym ogrodzie.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że poza nielicznymi wyjątkami są to sporej wielkości krzewy dorastające w naszych warunkach do wysokości 3 m i co najmniej równie szerokie. Najniższym gatunkiem jest H. vernalis (do 2 m), najwyższe są H. mollis i H. japonica (w Japonii nawet do 9 m). Tylko H. vernalis daje w ojczyźnie rozłogi (w Polsce nie obserwowane). Często po posadzeniu przyrosty są minimalne (do 3 lat).

Stanowisko.

Ze względu na raczej drobne kwiaty warto je sadzić w pobliżu ścieżek, ławek, tarasów, blisko domów najlepiej na ciemnym tle aby kwiaty były oglądane pod słońce. Rośliny te mogą rosnąć pod niezbyt gęstymi koronami drzew ale wtedy ich pokrój jest nieregularny i kwitną mniej obficie. Dobrze się prezentują sadzone na tle iglaków (np. cisów) czy innych zimozielonych roślin, trzeba jednak zachować od nich odległość co najmniej 3 m. Złym towarzystwem będą drzewa o płytkim systemie korzeniowym jak brzozy czy wiśnie.

Choć wszystkie gatunki wykazują u nas dużą odporność na mrozy to należy unikać sadzenia w zastoiskach mrozowych, gdzie mogą przemarzać roczne przyrosty i pąki kwiatowe. Oczary są również dość wrażliwe na późne przymrozki wiosenne. Mogą one hamować wzrost, powodować pękanie kory czy nawet obumieranie całych gałęzi. Młodsze rośliny są bardziej wrażliwe. Płatki kwiatów wytrzymują mrozy do -10 (-12) stopni C. W ujemnych temperaturach kurczą się i zwijają w rulon do środka, rozprostowując się gdy mróz minie. Bezmroźne zimy mogą powodować opóźnione i skąpe kwitnienie.

Gleba

Powinna być jak najbardziej zdrenowana i przepuszczalna. Stąd gleby gliniaste będą wymagały rozluźnienia kompostem. Optymalne pH to 4,5 do 6,5. Płytkie gleby o podłożu wapiennym mogą powodować chlorozę liści.

Pielęgnacja

Tylko rośliny w dobrej kondycji zapewnią nam obfite kwitnienie. Zawiązywanie się pąków kwiatowych (kwitną na zeszłorocznych przyrostach) zależy od warunków uprawy. Krytycznym okresem są gorące miesiące letnie. Susza może mieć bardzo szkodliwy wpływ na stan roślin. Najbardziej wrażliwym gatunkiem jest H. mollis, który szybko reaguje nekrozą brzegów blaszki liściowej. Przeciwdziałać możemy przez podlewanie, o czym szczególnie warto pamiętać przy świeżo posadzonych oczarach. Pomocnym może być również mulczowanie przerobionym kompostem. Problem niedoboru wody może czasami występować także i zimą. W takim przypadku pąki kwiatowe opadają przed kwitnieniem.

Młode rośliny, szczególnie po posadzeniu są szczególnie narażone na uszkodzenia z powodu późnych przymrozków stąd warto je w tym czasie okryć agrowłókniną. Starsze okazy też mogą ucierpieć ale szybko regenerują straty.

Generalnie oczary nie wymagają cięcia poza usuwaniem martwicy. Jeśli jednak chcemy nieco poskromić rozmiary rośliny można po kwitnieniu przyciąć zeszłoroczne przyrosty pozostawiając dwa dolne oczka. W ten sposób osiągniemy i lepsze rozgałęzienie i obfitsze kwitnienie.

W Europie rośliny te nie mają zbyt wiele chorób i szkodników. W uprawie pojemnikowej problemem może być opuchlak. Przy mokrej aurze liście mogą być porażane przez mączniaka prawdziwego. Choroby zgorzelowe takie jak fitoftora wskazują na niedostateczne zdrenowanie podłoża.

Podstawowe charakterystyki występujących w handlu odmian (do 2005)

odmianakolory jesiennezapachkolor kwiatówdługośćszerokość
płatków [mm][mm]
H. x intermedia
Adieużółtebez zapachusiarkowożółty202
Adventżółtesłabysiarkowożółty221,5
Agnespomarańczowo-czerwonebez zapachuciemnoczerwony171,5
Alexandermaślanożółtysłabyciemnopomarańczowy182
Allgoldmaślanożółtysłaby ale słodkizłociścieżółty201
Amanonżółto-pomarańczowo-czerwonesłaby ale słodkisiarkowożółty251,5
Andreażółtesłabyzłociścieżółty201,5
Angellyżółte z pomarańczemsłodkicytrynowożółty222,5
Antoine Kortpomarańczowo-czerwonesilny, słodkiczerwony201,5
Aphroditebrakbardzo słabyciemnopomarańczowy241,8
Arnold Promiseżółto-pomarańczowo-czerwonesilny, słodkicytrynowożółty181,5
Aurorażółto-pomarańczowo-czerwonesilny, słodkizłociścieżółty302
Barmstedt Goldżółtesłaby do średniegozłociścieżółty251,5
Bernsteinpomarańczowo-czerwonebrakjasnopomarańczowy272
Birgitżółto-pomarańczowo-czerwonesłabyciemnoczerwony161,5
Bohlje’s Feuerzauberżółto-pomarańczowesłaby ale słodkibladoczerwony201,5
Brandisżółtebrakjaskrawożółty211,5
Carmine Redmaślanożółtysłaby ale słodkimatowoczerwony182
Citronellażółtebraksiarkowożółty171,5
Copper Cascadeżółtopomarańczowesłabymiedzianoczerwony151,5
Cyrillebraksłabyżółtoczerwony172
Dannypomarańczowo-czerwonewyraźnyciemnoczerwony131
Dianeżółto-pomarańczowo-czerwonesłabyczerwony202
Dishipomarańczowo-czerwonesilny, słodkiżółtopomarańczowy171,5
Double Goldbraksłabysiarkowożółty141
Early Birdbrązowożółtebraksiarkowożółty201,5
Fire Blazeżółtesilny, słodkimiedzianopomarańczowy152
Fuerzauberpomarańczowo-czerwonesłaby ale słodkimiedzianoczerwony231,5
Fredericżółto-pomarańczowo-czerwonebrakzłociścieżółty211,5
Friesiabrakbrakczerwony142,5
Georgesżółto-pomarańczowo-czerwonebrakmatowoczerwony182
Gimborn’s Perfumeżółtesilny, słodkijasnożółty211,5
Girard’s Orangepurpurowoczerwonesłabybladopomarańczowy131,5
Gingerbreadżółtesłabycynamonowy191,5
Glowing Embersbraksłabypomarańczowożółty271,5
Harlow Carrżółtesłabyzłociścieżółty202
Harrybraksłabyżółtopomarańczowe253
Heinrich Brunsbrakbraksłomkowożółte231,5
Hiltingburypomarańczowo-czerwonesłaby ale słodkimiedzianoczerwony181,5
Jelenażółto-pomarańczowo-czerwonebrakmiedzianopomarańczowy241,5
Johnbrakbrakzłociścieżółty252
Limelightżółtebrakbladożółty181,5
Liviasłabe, pomarańczowo-czerw.silny, słodkikarminowoczerwony221,5
Lunasłabe, żółto-pomarańczowesłabyjasnożółty201,5
Moonlightmaślanożółtysilny, słodkisiarkowożółty231,5
Ninotchkażółtesilny, słodkisiarkowożółty171,5
Old Copperżółtebrakpomarańczowoczerwony181,5
Orange Beautyżółtopomarańczowesilnyżółtopomarańczowe221,5
Orange Encoreszkarłatny?złociścieżółty121,5
Orange Peelżółto-pomarańczowo-czerwonesłodkiżółtopomarańczowe223
Ostergoldżółtebrakzłociścieżółty201,5
Pallidażółtesilny, słodkisiarkowożółty251,8
Parasolsłabe, żółto-pomarańczowebrakżółtoczerwony191,5
Primaverażółtesłabyjasnożółty211,8
Ripe Cornmaślanożółtysłabyjasnożółty211,5
Robertżółto-pomarańczowo-czerwonesłodkimiedzianopomarańczowy232
Rubinżółtopomarańczowesłabyczerwony182
Rubinstarszkarłatnebrakczerwony181,5
Ruby Glowżółto-pomarańczowo-czerwonesłabybladoczerwony191,5
Sarahżółto-pomarańczowo-czerwonesilnyżółty191
Savill Starlightżółtebrakbladożółty181,5
Sister Jelenasłabe, żółtesłabypłowopomarańczowy242
Spanish Spidersłabe, żółtebrakrdzawożółty261
Stawberries and Creamżółtesłabyżółtoczerwone202
Sunburstbrakbrakżółty262,5
Swallow Hayesżółtewyraźnyjasnożółty171,5
Treasure Troveżołtebrakzłocistożółty211,5
Twilightbrakbrakżółtoczerwone212
Vesnażółto-pomarańczowo-czerwonesilny, słodkiżółtopomarańczowe261,5
Westerstedeżółtesłabyżółty151,5
Wierożółtesłabybladożółty171,5
Winter Beautysłabe, żółtebrakżółtopomarańczowe241,5
Zitronenjetteżółtebraksiarkowożółty201,5
H. mollis
Bonny Brookżółtewyraźnyzłocistożółty171,5
Boskoopżółtewyraźnyzłocistożółty171,5
Brevipetalażółtesilnyzłocistożółty121,5
Coombe Woodżółtewyraźnyzłocistożółty201,5
Doerakbraksłodkizłocistożółty152
Early Brightżółtewyraźnyzłocistożółty171,5
Emilyżółtesilnyzłocistożółty181,5
Fred Chittendenżółtesłodkisiarkowożółty181,5
Goldcrestżółtewyraźnyzłocistożółty212
Gold Edgeżółtewyraźnyzłocistożółty121,5
Imperialisżółtesłodkibladożółty242
Iwadożółtewyraźnyzłocistożółty181,5
Jermyns Goldżółtewyraźnyzłocistożółty171,5
Kort’s Yellowżółtewyraźnysiarkowożółty201,5
Princeton Goldżółtewyraźnybladożółty201,5
Rochesterżółtesilnymiedzianopomarańczowy131,5
Wisley Supremeżółtesłodkibladożółty222
H. vernalis
Amethystszkarłatnewyraźnyfioletowopurpurowe141,5
Autumn Embersżółto-pomarańczowo-czerwonewyraźnymiedzianoczerwony81
Christmas Cheerżółtesilnypomarańczowoczerwony81
Girard Purplepomarańczowoczerwonywyraźnyciemnoczerwony101
Holdenbladożółtywyraźnyjasnopomarańczowy80,8
January Prideżółtewyraźnyciemnożółty61
Kohankie Redżółto-pomarańczowo-czerwonewyraźnyciemnoczerwony101
Lansingżółtesilnyjasnoczerwony131,5
Lombarts Weepingżółtewyraźnypomarańczowoczerwony61
New Year Goldżółtesilnyjasnopomarańczowy61
Orange Glowżółtesilnypomarańczowy81
Orange Spanglesżółtesilnymiedzianopomarańczowy81,5
Quasimodożółtewyraźnypomarańczowy41
Red Impżółtesłabyczerwony81
Sandrażółto-pomarańczowo-czerwonewyraźnyjasnożółty101,5
Sashetżółtopomarańczowesilny, słodkimiedzianopomarańczowy81,5
Spring Magicżółtewyraźnymiedzianopomarańczowy41
Squibżółtesłabyjasnożółty61
Washington Parkżółto-pomarańczowo-czerwonesłabyciemnoczerwony121,5
H. japonica
Arboreażółtesłabyzłocistożółte131
Brentrymaślanożółtybraksiarkowożółty151,5
Canary Yellowżółtebraksiarkowożółty161,5
Palefaceżółtebrakblady siarkowożółty121
Pendulamaślanożółtysłabysiarkowożółty121
Rubrażółto-pomarańczowo-czerwonesłabyżółtoczerwony151,5
Sulphureażółtesilnysiarkowożółty181
Superbażółtesłabyżółty161
Zuccarinianażółtebrakcytrynowożółty101,5

Oczarowe indywidualności

Pokrój

W naszych warunkach klimatycznych oczary są dość dużymi krzewami o raczej luźnym rozgałęzieniu i wysokości do 4 m, rzadziej niewysokimi drzewami. Tempo wzrostu jest dość umiarkowane, u odmian mieszańcowych H. x intermedia waha się od 15 do 20 (25) cm na wysokość i 10-15 cm na szerokość. Wśród odmian można wyróżnić kilka typów pokroju:

  • wzniesiony np. Angelly, Aurora, Harry, Orange Peel, Vesna, Wisley Supreme, Jermyns Gold
  • lejkowaty np. Arnold Promise, Jelena, Robert, Sunburst
  • zaokrąglony np. Ripe Corn, Rubin
  • rozłożysty np. Aphrodite, Diane, Gingerbread, Glowing Embers, Livia, Pallida
  • horyzontalny (spłaszczony) – Copper Cascade, Parasol, Treasure Trove

Nie jest rzadkością, że krzewy te nieprzycinane mogą być co najmniej równie szerokie jak wysokie, a czasami i szersze (szczególnie w dwóch ostatnich grupach pokrojowych). Umiejętnym i systematycznym cięciem można zredukować wzrost roślin do 1,5 -2 m.

Dość szczególną grupę stanowią odmiany o pokroju płaczącym. W swojej praktyce zawodowej napotkałem do tej pory na trzy:

  • hamamelis japonica Pendula
  • hamamelis vernalis Lombards Weeping
  • hamamelis virginiana Pendula

Równie ciekawe mogą być odmiany karłowe. Najbardziej znanym jest

  • hamamelis vernalis Quasimodo dorastający do 1 m

inne to:

  • hamamelis vernalis Spring Magic (1 x 1 m)
  • hamamelis virginiana Little Suzie (2 x 2 m)

Liście

zawsze skrętoległe, zwykle 8-15 cm długie, podobne nieco do leszczyny z falistym brzegiem lub zatokowo ząbkowane, zwykle niesymetryczne, krótkoogonkowe. Po całkowitym rozwinięciu zazwyczaj nagie poza charakterystycznie miękko owłosionymi liśćmi odmian H. mollis.

Pewnym problemem u oczarów jest pozostawanie suchych liści na roślinach aż do wiosny. Jest to niezbyt pożądana cecha gdyż przeszkadza w dobrej ekspozycji kwiatów. Najczęściej przemija wraz z wiekiem chociaż u kilku odmian stanowi problem także i u starszych roślin. Tutaj dobrym przykładem jest odmiana Doerak. Prawdopodobnie jest to niekorzystny wpływ podkładki, jaką jest najczęściej H. virginiana.

Kilka odmian ma problem z chorobą wirusową powodującą deformację liści. Na pewno dotyczy to odmian Brevipetala i Rochester.

Istnieje na rynku kilka odmian o liściach pstrych. Są to:

  • hamamelis x intermedia Double Gold, mutacja odmiany Westerstede odkryta przez Hansa van Gemerena w Holandii, liście nieregularnie żółto obrzeżone, nieco bardziej przy wierzchołku, często nieco zdeformowane
  • hamamelis mollis Gold Edge – odkryty przez Richarda Nutt’a z Wielkiej Brytanii. Liście owłosione, nieregularnie żółto obrzeżone. często zdeformowane.
  • hamamelis virginiana Green Thumb – pochodzi ze szkółki Hidden Hollow z USA. Liście zielonkawo-żółto obrzeżone
  • hamamelis virginiana Little Prospect – niedawno odkryta przez Roberta Wilkinson’a w szkółce Walnut Hill Farms w USA. Liście wyraźnie żółto obrzeżone, najlepiej wybarwione w tej grupie

Odmiany pstrolistne są bardzo ciężko dostępne w handlu.

hamamelis x intermedia Double Gold

Wyróżniającymi się indywidualnościami są z pewnością odmiany Hamamelis vernalis Sandra i H. x intermedia Yamina, u których młode liście są śliwkowopurpurowe. Obie te odmiany przebijaH. x intermedia Orange Encore, który brązowe przebarwienia na liściach utrzymuje aż do jesieni i kwitnie na końcu prawie wraz z rozwojem liści.

Kolory jesienne – ich występowanie jest zawsze korelacją uwarunkowań genetycznych i wpływu środowiska. Cechy poszczególnych odmian podałem w tabeli powyżej. Widać z niej, że wśród odmian mieszańcowych istnieje duża zmienność w tym zakresie, natomiast odmiany H. mollis barwią się zawsze na żółto. Można bez większego ryzyka przyjąć, że klasyczne, standardowe odmiany nie powinny nas jesienią zawieść. Stąd m.in. wynika ich duża popularność. U pozostałych notujemy spore zróżnicowanie. Kilka mniej znanych odmian cieszy się szczególnie dobrym uznaniem pod względem przebarwień jesiennych np. Frederic, Hiltingbury, Orange Encore, Sarah, Sandra czy Autumn Embers. Osobiście sądzę, że większy wpływ na przebarwienia jesienne ma środowisko a szczególnie przebieg temperatur jesienią, uwilgotnienie i zasobność gleby.

hamamelis x intermedia Arnold Promise

Termin kwitnienia

Oferowane w handlu odmiany oczarów podzielają cechy gatunków od których powstały.

oczar wirginijski Hamamelis virginiana – kwitnie jesienią (VIII) IX – X

oczar wiosenny Hamamelis vernalis – od grudnia do marca

oczar omszony Hamamelis mollis – od stycznia do marca

oczar japoński Hamamelis japonica – od stycznia do marca

Wśród odmian oczarów pośrednich (Hamamelis x intermedia) będących krzyżówką H. japonica i H. mollis wyróżnia się grupy odmian wczesnych, średnich i późnych. Te ostatnie są szczególnie cenione w handlu gdyż sporo centrów ogrodniczych otwiera się dopiero na początku marca po przerwie zimowej. Różnicę widać wyraźnie porównując dwie klasyczne odmiany: Pallida kwitnie wcześnie a Arnold Promise zaliczany jest do grupy późno kwitnących. Dobrą, późno kwitnącą odmianą jest Westerstede, której termin kwitnienia zachodzi na marzec. Późne kwitnienie pozwala też ominąć ryzyko wystąpienia zbyt niskich temperatur mogących zniszczyć kwiaty. Za najpóźniejszą odmianę uznawana jest H. x intermedia Orange Encore kwitnąca w kwietniu wraz z rozwojem liści.

Długość kwitnienia

Standardowo podaje się do 6 tygodni, mrozy poniżej -10 stopni C powodują zwijanie się płatków. Indywidualnością w tej kategorii jest na pewno odmiana Doerak, uznawana za najdłużej kwitnącą ze wszystkich. Niewiele jej ustępują Rochester i Livia.

Kształt kwiatów

Kwiat oczarów jest bardzo charakterystyczny i składa się z kielicha i czterech wąskich, wstęgowatych płatków korony. Ich długość oraz szerokość są cechami odmianowymi tak jak ich przewężenia, skręcenia czy pofalowania. Szczególnie po wyjściu z pąka płatki wyglądają jakby pogniecione. Wyjątkowo wąskimi płatkami odznacza się odmiana Spanish Spider, u której są one tak wąskie że przypominają nogi pająka, stąd nazwa. Za odmianę o bardzo dużych kwiatach uznawana jest natomiast często Sunburst. Niewiele jej ustępuje Aurora.

Kolor kwiatów

Schematycznie kolor kwiatów można określić jako żółty, pomarańczowy i czerwony. Te trzy główne kategorie obejmują pełną gamę odcieni i tonacji, wśród których z łatwością odnajdziemy i takie, które znajdują się na granicy dwóch podstawowych barw. Sięgając pamięcią w niezbyt odległe czasy na rynku dostępnych odmian niepodzielnie rządziły:

  • wczesna i jaśniejsza Pallida, późniejszy Arnold Promise
  • pomarańczowa Jelena
  • czerwone Diane i Ruby Glow

Zdaje sobie sprawę, że dla wielu ten asortyment będzie wystarczającym i trudno mieć o to pretensje, gdyż składa się z odmian łączących w sobie w sposób zadowalający większość istotnych cech. Poszukujemy tu jednak indywidualności, odmian o cechach wymykających się podziałom i klasyfikacjom. Do takich należy skromna grupa którą określić by można jako dwukolorowe. Typowym jej przedstawicielem jest

  • hamamelis x intermedia Twilight o płatkach czerwonych i żółtych końcówkach, a ponadto
  • hamamelis x intermedia Strawberry and Cream – o płatkach bladożółtych, z biegnącym od ich podstawy wyraźnym, czerwonym rumieńcem
  • hamamelis x intermedia Tosca – bladopomarańczowe płatki, u nasady przechodzące w czerwone
  • hamamelis x intermedia Aurora – płatki pomarańczowożółte, u nasady czerwony rumieniec. Duże kwiaty
  • hamamelis x intermedia Cyrille – płatki słomkowożółte z czerwonym rumieńcem rozlewającym się od nasady do połowy długości
  • hamamelis vernalis Christmas Cheer – płatki czerwone u podstawy, przechodzące w złocistożółte przy wierzchołku, kielich ciemnoczerwony

Osobliwe kolory kwiatów. Chce tu przywołać kilka odmian, które nie mieszczą się w trzech podstawowych grupach kolorów.

  • hamamelis x intermedia Birgit wyróżnia się najciemniejszymi kwiatami spośród wszystkich czerwonych odmian
  • hamamelis vernalis Amethyst – kwiaty o niespotykanym, purpurowofioletowym kolorze. (Nieco podobny jest Washinghton Park)
  • hamamelis vernalis Kohankie Red – płatki purpurowoczerwone
  • hamamelis vernalis Grape Fizz – płatki w kolorze czerwonego grejpfruta
  • hamamelis x intermedia Aphrodite – płatki pomarańczowoczerwone

Zapach

Zapach jest jednym z ważniejszych kryteriów przy doborze odmian oczarów. Jeżeli występuje jest zazwyczaj przyjemny i słodki. W pełni kwitnienia może być tak intensywny, że wyczuwa się go z dużej odległości. Wśród odmian istnieje pod tym względem duża rozpiętość ale można zauważyć, że te intensywnie pachnące stanowią zdecydowaną mniejszość. Opis odmian w tym aspekcie mieści się w tabeli powyżej. Wśród gatunków sprawa przedstawia się następująco:

Hamamelis mollis – silnie pachnie

Hamamelis japonica – zapach słodki ale słaby

Hamamelis virginica – delikatny, słaby zapach

Hamamelis vernalis – wyraźny zapach z nutą piżma

Wśród bardziej znanych odmian silnym zapachem odznaczają się: Angelly, Arnold Promise, Aurora, Pallida, Vesna, Jermyns Gold, Wisley Supreme.

Życzę wszystkim sukcesów w uprawie

i poszukiwaniach upatrzonych oczarów

Mariusz Lewandowski