Szybko rosnące, średniej wielkości drzewo (do 15-21 m) uprawiane w środkowych Chinach w prowincjach Hubei, Sichuan, Guizhou i Guangxi. W stanie naturalnym bardzo rzadkie, występuje w lasach w Hubei i Sichuan na wysokości 2000-2500 m npm. Gatunek odkryty został przez Irlandczyka, Augustine Henry, który został w 1880 posłany do Chin jako oficer medyczny i asystent celny w służbie Imperial Chinese Maritime Customs Service. Zainteresował się roślinami, ponieważ jednym z jego zadań było sporządzenie raportu na temat używanych przez Chińczyków narkotyków. Rozpoczął korespondencję z Królewskim Ogrodem Botanicznym w Kew, która zaowocowała odkryciem i wprowadzeniem do uprawy szeregu roślin, w tym i Magnolia officinalis, na którą natrafił we wschodnim Syczuanie w 1885.
Do uprawy wprowadzona została w 1900 przez Ernesta Wilsona, który brał udział w ekspedycji Veitch’a do zachodniej części prowincji Hubei a później zbierał rośliny dla Arboretum Arnold na północ i południe od Yichang.
Do 1913 zaliczana do gatunku Magnolia obovata (syn. hypoleuca), dopiero w 1913 Rehder i Wilson nadali jej status gatunku.
Często bywa mylona z M. obovata, od której różni się młodymi pędami pokrytymi włoskami (u M. obovata są nagie), żółtawoszarym kolorem drewna na młodszych pędach (M. obovata – purpurowo brązowe) i spłaszczonymi owocostanami (u M. obovata stożkowate).
Liście owalne w kształcie do 40 cm długości i 20 cm szerokości, zielone, od spodu słabo niebieskawe i pokryte drobnym meszkiem, szczególnie widocznym między nerwami. Liście, podobnie jak u M. obovata, skupione są bardziej przy końcach pędów tworząc pozorne okółki. Kremowobiałe kwiaty na ulistnionych pędach są w kształcie czarkowate, średnicy ok. 15-20 cm cm. Mają 9-15 płatków, są pachnące, o raczej antyseptycznym zapachu. Ukazują się na przełomie maja i czerwca, po listnieniu (w Chinach i Ameryce Pn. w maju), ale nie zawiązują się w tak dużej ilości by stanowić dużą atrakcję. Kwitnie od wieku 6-7 lat. Owocostany wielkości ok. 7,5 cm, spłaszczone, owalnie wydłużone, początkowo czerwone, szybko przechodzące w purpurowy brąz. Kora gładka, rdzawo-szara, pędy nieco żółtawe.
W Chinach gatunek ten nazywany jest 'hou-po’ bądź 'hou-phu’ i uprawiany bywa dla kory i pąków kwiatowych, które mają zastosowanie w medycynie. Podczas gotowania kora wydziela alkaloid magnokurarynę (w dużych stężeniach trującą), którą stosuje się jako lekarstwo na kaszel i przeziębienie oraz tonizująco podczas rekonwalescencji. Otrzymywany z pąków kwiatowych ekstrakt zwany Yu-po jest cenionym lekarstwem na dolegliwości kobiece. Po zdarciu kory drzewo zamiera, co prawdopodobnie tłumaczy jego rzadkość w naturalnych stanowiskach.
Magnolia officinalis var. biloba
Bardziej rozpowszechniona niż sam gatunek forma ta opisana została przez Ernesta Wilsona w 1927. Pochodzi z południowowschodnich prowincji Hubei, Jiangxi, Zhejiang, Fujian i Hunan. Wprowadzona do uprawy przez Harolda Hilliera, który otrzymał nasiona z Ogrodu Botanicznego Lu Shan w 1936. Wykiełkowało z nich pięć roślin.
Jest to szybko rosnące, średniej wielkości bądź duże drzewo o wyprostowanej sylwetce. W sprzyjających warunkach przyrasta prawie metr rocznie. Liście podobne w kształcie i wielkości do gatunku ale wyraźnie wcięte na wierzchołku.
Obie formy mają podobne wymagania uprawowe – dobrze rosną na żyznych, retencyjnych glebach o kwaśnym odczynie, na stanowiskach półcienistych osłoniętych od silnych wiatrów. Odporność na mróz podobna jak u M. obovata (USDA strefa 5) do około -25 stopni C.
Znane są krzyżówki z M. hypoleuca, tripetala, x wieseneri i siebodlii.
W Polsce jeden okaz rośnie w Arboretum w Rogowie i dwa (odmiany biloba) w Arboretum w Glinnej, gdzie regularnie kwitną i owocują. W naszych warunkach klimatycznych dorasta jedynie do wys. 10 m.
opracował:
Mariusz Lewandowski
